Polski rynek pracy przez dekady opierał się na tradycyjnym modelu etatowym. Umowa o pracę z pełnym pakietem świadczeń socjalnych była standardem, a stabilność finansowa i przewidywalność zawodowa były głównymi priorytetami pracowników. Na początku XXI wieku freelancing był zjawiskiem marginalnym, obecnym jedynie w niszowych sektorach, takich jak sztuka, grafika czy dziennikarstwo. Większość pracowników postrzegała pracę projektową jako mniej pewną formę zatrudnienia, pozbawioną korzyści, które oferowały stałe umowy.
Sytuacja zaczęła się zmieniać wraz z dynamicznym rozwojem technologii i internetu. Pojawienie się platform ułatwiających współpracę, takich jak Upwork czy polski Useme, oraz globalizacja otworzyły nowe możliwości dla osób szukających niezależności zawodowej. Model B2B, w którym specjaliści pracowali na rzecz jednego głównego klienta, stał się krokiem przejściowym do pełnoprawnego freelancingu. Dziś w Polsce freelancing przekształcił się w dynamicznie rozwijający się sektor, w którym działa ponad 330 tysięcy osób.[1]
Współczesny rynek pracy jest zdominowany przez nowe oczekiwania zarówno pracowników, jak i pracodawców. Technologia umożliwiła pracę z dowolnego miejsca, a pandemia COVID-19 przyspieszyła akceptację elastycznych form zatrudnienia. Globalna wartość gig economy wzrosła o 33% w 2024[2], co pokazuje, że model ten odpowiada na potrzeby współczesnych realiów.
Gig economy daje pracownikom możliwość samodzielnego wyboru projektów i elastycznego zarządzania czasem. Freelancerzy mogą dostosować swoje godziny pracy do życia prywatnego, realizować zadania w różnych branżach, a także współpracować z klientami z całego świata. Jak zauważa Konrad Mostek, Business Development Manager w Talent Exact: „Gig economy to nie tylko model pracy, ale nowy sposób myślenia o karierze zawodowej – elastyczny, dynamiczny i dostosowany do potrzeb współczesnego pracownika.” W Polsce coraz więcej osób docenia tę formę zatrudnienia, zwłaszcza w dynamicznie rozwijających się sektorach takich jak IT, marketing czy grafika komputerowa.
Freelancing oferuje liczne korzyści, które sprawiają, że staje się on coraz bardziej popularny. Elastyczność pozwala na lepsze zarządzanie czasem i dopasowanie harmonogramu pracy do życia prywatnego. W czasach, gdy work-life balance zyskuje na znaczeniu, freelancing stanowi atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnego etatu.
Ponadto, freelancing umożliwia dynamiczny rozwój zawodowy. Dzięki realizacji różnorodnych projektów freelancerzy zdobywają unikalne doświadczenia, które budują ich przewagę konkurencyjną na rynku. Średnie wynagrodzenie polskich freelancerów wynosi około 5 000 zł – 7 000 netto miesięcznie, 30% freelancerów zarabia ponad 10 000 zł netto, a średnio cena jednego zlecenia to ponad 1200 zł netto, choć w niektórych branżach, takich jak IT, kwoty te są znacznie wyższe[3]. Możliwość współpracy z klientami międzynarodowymi otwiera dodatkowe źródła dochodu i pozwala na rozwój umiejętności w środowisku globalnym.
Historia gig economy w Polsce pokazuje, jak szybko zmieniają się modele zatrudnienia. Jeszcze w latach 90. dominującą formą pracy był etat, a inne formy zatrudnienia były postrzegane jako mniej stabilne i prestiżowe. Wraz z transformacją gospodarczą i rozwojem technologii pojawiły się pierwsze formy freelancingu, choć początkowo ograniczone do kilku niszowych sektorów.
Prawdziwą rewolucję przyniósł rozwój platform internetowych, takich jak Upwork, Fiverr czy Useme, które ułatwiły nawiązywanie współpracy między freelancerami a klientami. Wzrost liczby zleceń dla freelancerów w Polsce o 28% w latach 2020–2021[4] i kolejne 30% w 2022 – 2024 pokazuje, że gig economy odpowiada na potrzeby współczesnego rynku pracy, a pandemia COVID-19 tylko przyspieszyła ten proces.
Pomimo licznych korzyści, freelancing wiąże się z wyzwaniami, które mogą być trudne do pokonania dla niektórych osób. Brak stabilności dochodów, nieregularność zleceń oraz konieczność samodzielnego zarządzania finansami i podatkami to najczęściej wymieniane trudności. Freelancerzy muszą również radzić sobie z brakiem tradycyjnych świadczeń, takich jak ubezpieczenia społeczne czy płatne urlopy.
Jednocześnie dynamiczny rozwój tego modelu pracy wymaga stałego doskonalenia kompetencji. Freelancerzy muszą nie tylko być ekspertami w swoich dziedzinach, ale także posiadać umiejętności negocjacyjne, organizacyjne i zarządcze. Praca w gig economy to zatem wyzwanie, które wymaga zaangażowania i odpowiedniego przygotowania.
Prognozy dotyczące gig economy wskazują na jej dynamiczny rozwój w Polsce. Do 2030 roku liczba freelancerów w kraju może przekroczyć 500 tysięcy[5], co pokazuje, że model ten staje się coraz bardziej powszechny. Kluczowe dla dalszego rozwoju tego sektora będą odpowiednie regulacje prawne, które zapewnią większą stabilność i ochronę freelancerom, jednocześnie zachowując elastyczność.
Struktura demograficzna polskich freelancerów wskazuje, że aż 75% z nich to osoby w wieku 25–44 lat[6]. Świadczy to o popularności gig economy wśród młodych i dynamicznych pracowników, którzy cenią sobie niezależność i różnorodność zawodową. Blisko 90% freelancerów pracuje w weekendy, przez co zyskują większą swobodę planowani przestrzeni w ciągu normalnego tygodnia pracy. W miarę jak technologia będzie rozwijać się dalej, a globalizacja otworzy kolejne możliwości współpracy, freelancing stanie się jednym z filarów współczesnego rynku pracy.
Gig economy to nie chwilowy trend, ale trwała zmiana, która redefiniuje współczesne podejście do pracy. Polska, z rosnącą liczbą wykwalifikowanych specjalistów i dynamicznie rozwijającym się rynkiem cyfrowym, ma szansę stać się liderem tego sektora w Europie. Jak zauważył Konrad Mostek, Business Development Manager w Talent Exact: „Gig economy to przyszłość, w której praca nie jest miejscem, ale tym, co robisz.”
Źródła:
[2] https://www.ey.com/pl_pl/insights/workforce/raport-ey-giglike-gigbarometr-2024
[3] https://www.money.pl/gospodarka/praca-bez-szefa-ile-mozna-zarobic-jako-freelancer-i-czy-w-polsce-to-sie-oplaca-6884790676040608a.html
[4] Dane Useme i Fiverr (2021).
[5] Prognoza McKinsey i raport Useme (2021).
[6] https://di.com.pl/raport-2024-jak-zmienia-sie-freelancing-w-polsce-nowe-trendy-i-wyzwania-70963